Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը] Նոր՝ Գրիգորյան տոմարը հաստատվել է 1582 թվականի հոկտեմբերին։ Հռոմի Գրիգոր XIII պապը նկատել է, որ հուլյան, այսինքն՝ հին տոմարը, մինչև 16-րդ դարը տվել է 10 օրվա տարբերություն։ Այդ տարբերությունը հայտնի է դարձել գարնանային գիշերահավասարին՝ մարտի 21-ին, քանի որ Նիկիայի 325 թվականի ժողովի որոշմամբ գիշերահավասարի օր համարվել է ոչ թե մարտի 21-ը, այլ 11-ը։ Գրիգոր XIII-ը կարգադրել է 1582 թվականի հոկտեմբերի 4-ին՝ հինգշաբթի օրվան հաջորդող համարել ուրբաթ՝ հոկտեմբերի 15-ը՝ բաց թողնելով կուտակված 10 օրերը, որոնց սխալն առաջացել էր 325-1582 թվականների ընթացքում։ 16-20-րդ դարերի ընթացքում հուլյան՝ հին, և գրիգորյան՝ նոր տոմարների միջև տարբերությունը կազմել է 13 օր։[1]
Մեսրոպ Մաշտոցի պատմական առաքելու թյունը: Հազարամյակների խորքից եկող հայկա կան մշակույթը վաղ միջնադարում մեծ վերելք ապ րեց, որին նպաստեց մայրենի լեզվով գիր ու գրա կանության ստեղծումը, գիտության և ազգային– եկեղեցական ճարտարապետության զարգացումը: Հայ մշակույթը հայրենիքի և հավատքի պահպա նության աղբյուրն է: Հայաստանում քրիստոնեությունը պետական կրոն հռչակվելուց հետո Աստվածաշունչն ընթերց վում էր ասորերեն ու հունարեն, և եկեղեցական արարողությունների ժամանակ ժողովուրդը ոչինչ չէր հասկանում: Տրդատ Մեծի և Գրիգոր Լուսա վորչի հիմնած դպրոցներում աշակերտներին սո վորեցնում էին ասորերենից և հունարենից հայե րեն բանավոր թարգմանություն կատարել: Մեծ Հայքի թագավորության պարսկահռոմեա կան բաժանումը վտանգել էր հայ Արշակունիների թագավորության գոյությունը: Անհրաժեշտ էր պաշտ պանել հայ ժողովրդի հոգևոր կյանքը: Հենց այդ տագնապալի ժամանակաշրջանում Մեսրոպ Մաշ տոցը ստեղծեց հայ գրերը Վռամշապուհ արքայի և Սահակ Պարթև կաթողիկոսի հովանավորությամբ: Մեսրոպ Մաշտոցի սկզբնական գործունեու թյունը: Ծնվել է 361 թ. Տարոն գավառի Հացեկաց գյուղում: Կրթություն ստանալով Տարոնում` նա մեկնում է Վաղարշապատ մայրաքաղաքը և Խոս րով IV–ի արքունիքում անցնում զինվորական ծա ռայության: Մաշտոցը, փայլուն տիրապետելով մայ րենի լեզվին, հունարենին, ասորերենին, պարսկե րենին, միևնույն ժամանակ աշխատում է արքունի դպիրների խմբում: Այնուհետև նա որոշում է իրեն նվիրել հոգևոր կյանքին:
Մաշտոցը գնում է Նախիջևանի հարևան Գող թան գավառը և զբաղվում քրիստոնեական քա րոզչությամբ: Այդ ընթացքում նա բանավոր հայե րեն է թարգմանում Աստվածաշունչը, որը մինչ այդ ընթերցվում էր ժողովրդի համար անհասկանալի օտար լեզուներով: Այդ դժվարությունները հաղթա հարելու համար Մաշտոցը մտածում է Աստվածաշն չի հայերեն գրավոր թարգմանության շուրջ: Սակայն դրա համար անհրաժեշտ էր հայկական գիր գործա ծել: Մաշտոցը, ինչպես գրում է Ղազար Փարպեցին, մտածում էր, որ «գոյություն ունեն հայերեն լեզվի նշանագրեր, որոնցով հնարավոր է սեփական ձայ նով և ոչ թե մուրացածո լեզվով եկեղեցիներում շա հել տղամարդկանց ու կանանց և առհասարակ ամ բողջ բազմության սրտերը»: Այստեղ խոսքը հնում հայերեն գրերի գոյության մասին է: Այդ մասին II–III դարերի օտարալեզու մատենագրությունում հայե րը հիշատակված են հին դպրություն ունեցող ժո ղովուրդների շարքում: Պատմահայրը հիշատակել է նաև նախաքրիստոնեական մեհենական գրակա նության մասին, որը, սակայն, չէր պահպանվել: Հայ գրերի գյուտը: Մեսրոպ Մաշտոցը Գողթան գավառից վերադառնում է Այրարատ: Հայ գրեր ու նենալու իր մտադրության մասին հայտնում է հա յոց կաթողիկոս Սահակ Պարթևին և ստանում նրա հավանությունը ։ IV դ. վերջում գումարվում է եկե ղեցական ժողով: Որոշվում է՝ «հայ ազգի համար նշանագրեր գտնել»։ Վռամշապուհ արքան նույն պես, պետական անհրաժեշտություն համարելով այդ գործը, և խնդրին շուտափույթ լուծում տալու համար աջակցում է Մեսրոպ Մաշտոցին և Սահակ Պարթևին: Վռամշապուհ արքայի հանձնարարությամբ Դանիել անունով ասորի մի եպիսկոպոսի մոտից հայերեն համարվող նշանագրեր են բերվում Հա յաստան: Երկու տարի դրանցով ուսուցանելուց հետո պարզ է դառնում, որ այդ նշանագրերն ան բավարար են հայոց կատարյալ լեզվի հնչյունային համակարգի համար
Վռամշապուհի կարգադրությամբ Մեսրոպ Մաշ տոցը ձեռնարկում է նշանագրեր ստեղծելու գործը և մի խումբ աշակերտների հետ մեկնում Ամիդ, Եդե սիա և Սամոսատ քաղաքները: Մեսրոպ Մաշտոցն աշակերտների մի խմբին նախատեսել էր ասորա կան, իսկ մյուսին` հունական դպրության համար: Այդ ընթացքում Մաշտոցն, իր ուսումնասիրություն ները շարունակելով, անցնում է Եդեսիա, ապա այլ վայրեր: Երկար մաքառումներից հետո նրան հա ջողվում է ավարտին հասցնել իր գործը և 405 թ. ստեղծել հայոց գիրը: Հունարեն գրչության արվեստի խորագիտակ Հռոփանոսը գեղագրում է Մեսրոպ Մաշտոցի ստեղծած 36 նշանագրերը, որոնցից յուրաքանչյու րին Հայոց աշխարհի մեծ ուսուցիչն անուն էր տվել` այբ, բեն, գիմ, դա և այլն: Հայերեն թարգմանված ու գրված առաջին նախադասությունն Աստվածաշն չից էր. «Ճանաչել իմաստությունն ու խրատը, իմա նալ հանճարի խոսքերը»: Մեծ Հայք վերադարձող Մեսրոպ Մաշտոցին Երասխի ափին մեծ հանդիսավորությամբ դիմա վորում են Վռամշապուհ արքան, Սահակ Պարթև կաթողիկոսը, նախարարները, ժողովրդի բազմու թյունը և ուղեկցում մայրաքաղաք: Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցը ձեռնամուխ է լինում մանուկների ուսուց մանը հայերեն այբուբենով: Նա գրում է հոգևոր ճառեր, երգեր` շարականներ։ Ս. Սահակ Պարթևը նույնպես գրել է եկեղեցական կանոններ, թղթեր` նամակներ, ու հոգևոր երգեր։ Հայ գրերի գյուտի պատմական նշանակու թյունը: Հայոց լեզվի համար կատարյալ հայերեն այբուբենի ստեղծումը Մեսրոպ Մաշտոցի պատմա կան առաքելությունն էր: Հայ մշակույթի պահպանման և հետագա զար գացման գործում կարևոր նշանակություն ունեցավ հայերեն նշանագրերի գյուտը: Հայերեն գրերը բո լոր ժամանակներում ազգային արժեհամակարգի պահպանման հզոր միջոցն են եղել: Հազարամյակների պատմություն ունեցող հա-յոց լեզուն IV–V դդ. սահմանագլխին այնքան կա տարյալ էր, որ Մեսրոպ Մաշտոցի նշանագրերի գյուտին անմիջապես հաջորդեց համաշխարհային գրական և գիտական երկերի թարգմանությունը: Ստեղծվեցին հայ մատենագրության ու գիտու թյան բարձրագույն արժեքները: V դ. հայ գրական ժառանգությունն անվանվում է ոսկեդարյան։ Ըստ Եղիշեի՝ Հայաստանում լուսավորչական շարժումն ընթանում էր «Լավ է աչքով կույր լինել, քան մտ քով» նշանաբանով։ Հայաստանում լուսավորչական գործունեու թյուն ծավալելուց հետո Մեսրոպ Մաշտոցը նշա նագրեր ստեղծեց նաև վրաց և բուն Աղվանքի ցե ղերից գարգարացիների լեզուների համար: Դպրոցը և թարգմանչական գործը: Մեսրոպ Մաշտոցը և Սահակ Պարթևը կրթական աշխա տանք ծավալեցին` մայրենի լեզվով դպրոցներ հիմ նելով նախ Մեծ Հայքի կենտրոնական նահանգում` Այրարատում։ Վաղարշապատում հիմնադրվեց առաջին վարդապետարանը՝ բարձրագույն դպրո ցը, որտեղ պատրաստվում էին վարդապետներ՝ ուսուցիչներ: Սահակ կաթողիկոսը մեծ հոգատա րությամբ զբաղվեց նաև իր թոռան՝ հայոց ապագա սպարապետ Վարդան Մամիկոնյանի կրթությամբ։ Մաշտոցը հայկական դպրոցներ է հիմնում Արցա խում (Ամարասի դպրոցը), Սյունիքում, Գողթան գավառում: Սահակ Պարթևի նամակով Մաշտոցը, Վարդան Մամիկոնյանի հետ ներկայանալով բյու զանդական կայսրին, ստանում է համաձայնու թյուն` Արևմտյան Հայաստանում ևս դպրոցներ բա ցելու մասին։ Այսպիսով` Մաշտոցը հոգևոր իմաս տով վերամիավորում է Հայաստանը: Աստվածաշնչի հայերեն թարգմանությունն ան զուգական երևույթ էր թարգմանչական արվեստի մեջ: Դարեր անց այն համարվեց թարգմանություն ների թագուհին: Սուրբ թարգմանիչների ջանքերով հայ ընթերցողը մայրենի լեզվով կարող էր կարդալ համաշխարհային գիտության և գեղարվեստական գրականության նմուշները` Արիստոտելի, Եվսե
1.Հայ նախարարական համակարգը մարզպանական շրջանում /էջ 30-31/ 2. Պարսից գերիշխանության սաստկացումը: Արտաշատի ժողովը /էջ 31-32/ 3. Ապստամբության ծավալումը: Ավարայրի ճակատամարտը և դրա նշանակությունը /էջ 32-36/-բանավոր, Հայոց պատմության դասագիրք, 7-րդ դասարան. ա/ Համեմատե՛ք Վարդան Մամիկոնյանի և Վասակ Սյունու դիրքորոշումը. Ժամանակն է արդեն, որպեսզի պատմական այս երկու նշանավոր դեմքերը հակադրության մեջ չներկայացվեն, այլ յուրաքանչյուրին գնահատական տրվի ըստ իր գործի: Ելակետային պետք է համարել այն դրույթը, որ եկեղեցին յուր ղեկավար դերը քողածածկելու նպատակով է առաջ մղել Վարդանին և պայքարը Եկեղեցի-Վասակ Սյունի հարթությունից տեղափոխել Վասակ Սյունի-Վարդան Մամիկոնյան հարթություն:
Իմ կարծիքով Վասակ Սյունին և Վարդան Մամիկոնյանը տարբերվում են՝ նրանով, որ ժողովուրդը մեկին դավաճան է համարում, իսկ մյուսին հերոս:
բ/ Փորձե՛ք գնահատել Վասակ Սյունու դիրքորոշումը /գրավոր, դասագիրք և այլ աղբյուրներ/.
Ես Վասակ Սյունու դիրքորոշումը գնահատել եմ խիստ, կամ խիստ հայկական:
Այսպես եմ գնահատել, որովհետև Վասակ Սյունին եղել է Հայաստանի խոշորագույն և հզորագույն իշխանություններից մեկի` Սյունիքի տիրակալը, երիտասարդ տարիներին աչքի է ընկել բավական ազգանվեր գործունեությամբ, Արտաշատի ժողովում, որտեղ քննարկվում էր հեթանոսություն ընդունելու առաջարկը, Վասակը մերժման կողմնակիցներից մեկն էր: Նա նաև մասնկցում է պարսիկների Հայաստան կատարած արշավանքներին:
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ОтветитьУдалитьՆոր՝ Գրիգորյան տոմարը հաստատվել է 1582 թվականի հոկտեմբերին։ Հռոմի Գրիգոր XIII պապը նկատել է, որ հուլյան, այսինքն՝ հին տոմարը, մինչև 16-րդ դարը տվել է 10 օրվա տարբերություն։ Այդ տարբերությունը հայտնի է դարձել գարնանային գիշերահավասարին՝ մարտի 21-ին, քանի որ Նիկիայի 325 թվականի ժողովի որոշմամբ գիշերահավասարի օր համարվել է ոչ թե մարտի 21-ը, այլ 11-ը։ Գրիգոր XIII-ը կարգադրել է 1582 թվականի հոկտեմբերի 4-ին՝ հինգշաբթի օրվան հաջորդող համարել ուրբաթ՝ հոկտեմբերի 15-ը՝ բաց թողնելով կուտակված 10 օրերը, որոնց սխալն առաջացել էր 325-1582 թվականների ընթացքում։ 16-20-րդ դարերի ընթացքում հուլյան՝ հին, և գրիգորյան՝ նոր տոմարների միջև տարբերությունը կազմել է 13 օր։[1]
Մեսրոպ Մաշտոցի պատմական առաքելու
ОтветитьУдалитьթյունը: Հազարամյակների խորքից եկող հայկա
կան մշակույթը վաղ միջնադարում մեծ վերելք ապ
րեց, որին նպաստեց մայրենի լեզվով գիր ու գրա
կանության ստեղծումը, գիտության և ազգային–
եկեղեցական ճարտարապետության զարգացումը:
Հայ մշակույթը հայրենիքի և հավատքի պահպա
նության աղբյուրն է:
Հայաստանում քրիստոնեությունը պետական
կրոն հռչակվելուց հետո Աստվածաշունչն ընթերց
վում էր ասորերեն ու հունարեն, և եկեղեցական
արարողությունների ժամանակ ժողովուրդը ոչինչ
չէր հասկանում: Տրդատ Մեծի և Գրիգոր Լուսա
վորչի հիմնած դպրոցներում աշակերտներին սո
վորեցնում էին ասորերենից և հունարենից հայե
րեն բանավոր թարգմանություն կատարել:
Մեծ Հայքի թագավորության պարսկահռոմեա
կան բաժանումը վտանգել էր հայ Արշակունիների
թագավորության գոյությունը: Անհրաժեշտ էր պաշտ
պանել հայ ժողովրդի հոգևոր կյանքը: Հենց այդ
տագնապալի ժամանակաշրջանում Մեսրոպ Մաշ
տոցը ստեղծեց հայ գրերը Վռամշապուհ արքայի և
Սահակ Պարթև կաթողիկոսի հովանավորությամբ:
Մեսրոպ Մաշտոցի սկզբնական գործունեու
թյունը: Ծնվել է 361 թ. Տարոն գավառի Հացեկաց
գյուղում: Կրթություն ստանալով Տարոնում` նա
մեկնում է Վաղարշապատ մայրաքաղաքը և Խոս
րով IV–ի արքունիքում անցնում զինվորական ծա
ռայության: Մաշտոցը, փայլուն տիրապետելով մայ
րենի լեզվին, հունարենին, ասորերենին, պարսկե
րենին, միևնույն ժամանակ աշխատում է արքունի
դպիրների խմբում: Այնուհետև նա որոշում է իրեն
նվիրել հոգևոր կյանքին:
Մաշտոցը գնում է Նախիջևանի հարևան Գող
ОтветитьУдалитьթան գավառը և զբաղվում քրիստոնեական քա
րոզչությամբ: Այդ ընթացքում նա բանավոր հայե
րեն է թարգմանում Աստվածաշունչը, որը մինչ այդ
ընթերցվում էր ժողովրդի համար անհասկանալի
օտար լեզուներով: Այդ դժվարությունները հաղթա
հարելու համար Մաշտոցը մտածում է Աստվածաշն
չի հայերեն գրավոր թարգմանության շուրջ: Սակայն
դրա համար անհրաժեշտ էր հայկական գիր գործա
ծել: Մաշտոցը, ինչպես գրում է Ղազար Փարպեցին,
մտածում էր, որ «գոյություն ունեն հայերեն լեզվի
նշանագրեր, որոնցով հնարավոր է սեփական ձայ
նով և ոչ թե մուրացածո լեզվով եկեղեցիներում շա
հել տղամարդկանց ու կանանց և առհասարակ ամ
բողջ բազմության սրտերը»: Այստեղ խոսքը հնում
հայերեն գրերի գոյության մասին է: Այդ մասին II–III
դարերի օտարալեզու մատենագրությունում հայե
րը հիշատակված են հին դպրություն ունեցող ժո
ղովուրդների շարքում: Պատմահայրը հիշատակել
է նաև նախաքրիստոնեական մեհենական գրակա
նության մասին, որը, սակայն, չէր պահպանվել:
Հայ գրերի գյուտը: Մեսրոպ Մաշտոցը Գողթան
գավառից վերադառնում է Այրարատ: Հայ գրեր ու
նենալու իր մտադրության մասին հայտնում է հա
յոց կաթողիկոս Սահակ Պարթևին և ստանում նրա
հավանությունը ։ IV դ. վերջում գումարվում է եկե
ղեցական ժողով: Որոշվում է՝ «հայ ազգի համար
նշանագրեր գտնել»։ Վռամշապուհ արքան նույն
պես, պետական անհրաժեշտություն համարելով
այդ գործը, և խնդրին շուտափույթ լուծում տալու
համար աջակցում է Մեսրոպ Մաշտոցին և Սահակ
Պարթևին:
Վռամշապուհ արքայի հանձնարարությամբ
Դանիել անունով ասորի մի եպիսկոպոսի մոտից
հայերեն համարվող նշանագրեր են բերվում Հա
յաստան: Երկու տարի դրանցով ուսուցանելուց
հետո պարզ է դառնում, որ այդ նշանագրերն ան
բավարար են հայոց կատարյալ լեզվի հնչյունային
համակարգի համար
Վռամշապուհի կարգադրությամբ Մեսրոպ Մաշ
ОтветитьУдалитьտոցը ձեռնարկում է նշանագրեր ստեղծելու գործը
և մի խումբ աշակերտների հետ մեկնում Ամիդ, Եդե
սիա և Սամոսատ քաղաքները: Մեսրոպ Մաշտոցն
աշակերտների մի խմբին նախատեսել էր ասորա
կան, իսկ մյուսին` հունական դպրության համար:
Այդ ընթացքում Մաշտոցն, իր ուսումնասիրություն
ները շարունակելով, անցնում է Եդեսիա, ապա այլ
վայրեր: Երկար մաքառումներից հետո նրան հա
ջողվում է ավարտին հասցնել իր գործը և 405 թ.
ստեղծել հայոց գիրը:
Հունարեն գրչության արվեստի խորագիտակ
Հռոփանոսը գեղագրում է Մեսրոպ Մաշտոցի
ստեղծած 36 նշանագրերը, որոնցից յուրաքանչյու
րին Հայոց աշխարհի մեծ ուսուցիչն անուն էր տվել`
այբ, բեն, գիմ, դա և այլն: Հայերեն թարգմանված ու
գրված առաջին նախադասությունն Աստվածաշն
չից էր. «Ճանաչել իմաստությունն ու խրատը, իմա
նալ հանճարի խոսքերը»:
Մեծ Հայք վերադարձող Մեսրոպ Մաշտոցին
Երասխի ափին մեծ հանդիսավորությամբ դիմա
վորում են Վռամշապուհ արքան, Սահակ Պարթև
կաթողիկոսը, նախարարները, ժողովրդի բազմու
թյունը և ուղեկցում մայրաքաղաք: Սուրբ Մեսրոպ
Մաշտոցը ձեռնամուխ է լինում մանուկների ուսուց
մանը հայերեն այբուբենով: Նա գրում է հոգևոր
ճառեր, երգեր` շարականներ։ Ս. Սահակ Պարթևը
նույնպես գրել է եկեղեցական կանոններ, թղթեր`
նամակներ, ու հոգևոր երգեր։
Հայ գրերի գյուտի պատմական նշանակու
թյունը: Հայոց լեզվի համար կատարյալ հայերեն
այբուբենի ստեղծումը Մեսրոպ Մաշտոցի պատմա
կան առաքելությունն էր:
Հայ մշակույթի պահպանման և հետագա զար
գացման գործում կարևոր նշանակություն ունեցավ
հայերեն նշանագրերի գյուտը: Հայերեն գրերը բո
լոր ժամանակներում ազգային արժեհամակարգի
պահպանման հզոր միջոցն են եղել:
Հազարամյակների պատմություն ունեցող հա-յոց լեզուն IV–V դդ. սահմանագլխին այնքան կա
տարյալ էր, որ Մեսրոպ Մաշտոցի նշանագրերի
գյուտին անմիջապես հաջորդեց համաշխարհային
գրական և գիտական երկերի թարգմանությունը:
Ստեղծվեցին հայ մատենագրության ու գիտու
թյան բարձրագույն արժեքները: V դ. հայ գրական
ժառանգությունն անվանվում է ոսկեդարյան։ Ըստ
Եղիշեի՝ Հայաստանում լուսավորչական շարժումն
ընթանում էր «Լավ է աչքով կույր լինել, քան մտ
քով» նշանաբանով։
Հայաստանում լուսավորչական գործունեու
թյուն ծավալելուց հետո Մեսրոպ Մաշտոցը նշա
նագրեր ստեղծեց նաև վրաց և բուն Աղվանքի ցե
ղերից գարգարացիների լեզուների համար:
Դպրոցը և թարգմանչական գործը: Մեսրոպ
Մաշտոցը և Սահակ Պարթևը կրթական աշխա
տանք ծավալեցին` մայրենի լեզվով դպրոցներ հիմ
նելով նախ Մեծ Հայքի կենտրոնական նահանգում`
Այրարատում։ Վաղարշապատում հիմնադրվեց
առաջին վարդապետարանը՝ բարձրագույն դպրո
ցը, որտեղ պատրաստվում էին վարդապետներ՝
ուսուցիչներ: Սահակ կաթողիկոսը մեծ հոգատա
րությամբ զբաղվեց նաև իր թոռան՝ հայոց ապագա
սպարապետ Վարդան Մամիկոնյանի կրթությամբ։
Մաշտոցը հայկական դպրոցներ է հիմնում Արցա
խում (Ամարասի դպրոցը), Սյունիքում, Գողթան
գավառում: Սահակ Պարթևի նամակով Մաշտոցը,
Վարդան Մամիկոնյանի հետ ներկայանալով բյու
զանդական կայսրին, ստանում է համաձայնու
թյուն` Արևմտյան Հայաստանում ևս դպրոցներ բա
ցելու մասին։ Այսպիսով` Մաշտոցը հոգևոր իմաս
տով վերամիավորում է Հայաստանը:
Աստվածաշնչի հայերեն թարգմանությունն ան
զուգական երևույթ էր թարգմանչական արվեստի
մեջ: Դարեր անց այն համարվեց թարգմանություն
ների թագուհին: Սուրբ թարգմանիչների ջանքերով
հայ ընթերցողը մայրենի լեզվով կարող էր կարդալ
համաշխարհային գիտության և գեղարվեստական
գրականության նմուշները` Արիստոտելի, Եվսե
1.Հայ նախարարական համակարգը մարզպանական շրջանում /էջ 30-31/
ОтветитьУдалить2. Պարսից գերիշխանության սաստկացումը: Արտաշատի ժողովը /էջ 31-32/
3. Ապստամբության ծավալումը: Ավարայրի ճակատամարտը և դրա նշանակությունը /էջ 32-36/-բանավոր, Հայոց պատմության դասագիրք, 7-րդ դասարան.
ա/ Համեմատե՛ք Վարդան Մամիկոնյանի և Վասակ Սյունու դիրքորոշումը.
Ժամանակն է արդեն, որպեսզի պատմական այս երկու նշանավոր դեմքերը հակադրության մեջ չներկայացվեն, այլ յուրաքանչյուրին գնահատական տրվի ըստ իր գործի: Ելակետային պետք է համարել այն դրույթը, որ եկեղեցին յուր ղեկավար դերը քողածածկելու նպատակով է առաջ մղել Վարդանին և պայքարը Եկեղեցի-Վասակ Սյունի հարթությունից տեղափոխել Վասակ Սյունի-Վարդան Մամիկոնյան հարթություն:
Իմ կարծիքով Վասակ Սյունին և Վարդան Մամիկոնյանը տարբերվում են՝ նրանով, որ ժողովուրդը մեկին դավաճան է համարում, իսկ մյուսին հերոս:
բ/ Փորձե՛ք գնահատել Վասակ Սյունու դիրքորոշումը /գրավոր, դասագիրք և այլ աղբյուրներ/.
Ես Վասակ Սյունու դիրքորոշումը գնահատել եմ խիստ, կամ խիստ հայկական:
Այսպես եմ գնահատել, որովհետև Վասակ Սյունին եղել է Հայաստանի խոշորագույն և հզորագույն իշխանություններից մեկի` Սյունիքի տիրակալը, երիտասարդ տարիներին աչքի է ընկել բավական ազգանվեր գործունեությամբ, Արտաշատի ժողովում, որտեղ քննարկվում էր հեթանոսություն ընդունելու առաջարկը, Վասակը մերժման կողմնակիցներից մեկն էր: Նա նաև մասնկցում է պարսիկների Հայաստան կատարած արշավանքներին: